CHỤP NHŨ ẢNH VÀ CÁC XÉT NGHIỆM SÀNG LỌC ĐỂ PHÁT HIỆN CÁC VẤN ĐỀ VỀ VÚ

Bài viết này được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trần Anh Tài, đang công tác tại  Bệnh viện Phụ sản MêKông. Bác sĩ Trần Anh Tài có 12 năm kinh nghiệm chuyên môn.

Chụp nhũ ảnh là tiêu chuẩn vàng trong việc tầm soát ung thư vú, giúp phát hiện những tổn thương dạng vi vôi hóa – dấu hiệu của ung thư vú giai đoạn sớm mà siêu âm không thể nhận biết. Bác sĩ Trần Anh Tài sẽ giải đáp chi tiết các câu hỏi thường gặp liên quan đến chụp nhũ ảnh trong tầm soát ung thư vú.

Các câu hỏi thường gặp

Xét nghiệm sàng lọc là gì?

Xét nghiệm sàng lọc được sử dụng để tìm ra tình trạng bệnh ở những người không có dấu hiệu, triệu chứng. Điều này cho phép điều trị sớm.

Tại sao việc tầm soát vú lại quan trọng?

Tại Hoa Kỳ, cứ tám phụ nữ thì có một người sẽ mắc ung thư vú ở độ tuổi 75. Việc tầm soát ung thư vú thường xuyên có thể giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm và dễ chữa khỏi hơn. Việc tầm soát cũng có thể tìm ra các vấn đề ở vú không phải là ung thư.

Chụp nhũ ảnh là gì?

Chụp nhũ ảnh là công cụ chính được sử dụng để sàng lọc ung thư vú và các vấn đề khác. Chụp nhũ ảnh sử dụng công nghệ X-quang để quan sát vú. Các hình ảnh được tạo ra được gọi là chụp nhũ ảnh. Bác sĩ X quang sẽ đọc các hình ảnh này.

Tại sao phải chụp nhũ ảnh?

Chụp nhũ ảnh được thực hiện vì hai lý do: 1) như một phương tiện sàng lọc để kiểm tra ung thư vú ở những phụ nữ không có dấu hiệu hoặc triệu chứng, và 2) như một xét nghiệm chẩn đoán để kiểm tra các khối u hoặc các triệu chứng khác mà bạn tự phát hiện hoặc được bác sĩ sản phát hiện.

Tôi nên chuẩn bị gì trước khi chụp nhũ ảnh?

Vào ngày chụp, bạn không nên dùng phấn, kem dưỡng da hoặc chất khử mùi. Hầu hết các sản phẩm này đều có chất có thể hiển thị trên phim X-quang. Chúng có thể khiến việc diễn giải hình ảnh chụp nhũ ảnh của bạn trở nên khó khăn.

Quá trình chụp nhũ ảnh diễn ra như thế nào?

Bạn sẽ cần phải cởi áo từ eo trở lên và mặc áo choàng. Bạn sẽ được yêu cầu đứng trước máy chụp X-quang. Một bên ngực của bạn sẽ được đặt giữa hai tấm nhựa phẳng. Bạn sẽ cảm thấy áp lực ép lên ngực. Các tấm nhựa sẽ làm phẳng ngực của bạn hết mức có thể để có thể nhìn thấy nhiều mô nhất. Các bước này sẽ được lặp lại để chụp ảnh ngực bên. Sau đó, xét nghiệm được thực hiện trên ngực còn lại.

Xem thêm: TẠI SAO NHŨ ẢNH 3D DẪN ĐẦU TRONG VIỆC PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ?

Chụp nhũ ảnh có đau không?

Áp lực của các tấm kim loại thường làm cho ngực bị đau. Cảm giác khó chịu này chỉ thoáng qua. Nếu bạn vẫn đang có kinh nguyệt, bạn có thể muốn làm xét nghiệm vào tuần ngay sau kỳ kinh nguyệt. Ngực thường ít đau hơn sau kỳ kinh nguyệt.

Những kết quả đấy có ý nghĩa là gì?

Các bác sĩ X quang sử dụng hệ thống gọi là BI-RADS để phân loại kết quả chụp nhũ ảnh. Kết quả chụp nhũ ảnh sàng lọc của bạn sẽ được chấm điểm. Điểm số dao động từ 0 đến 5 và có nghĩa như sau:

0—Cần thêm thông tin. Bạn có thể cần chụp nhũ ảnh lần nữa trước khi có thể đưa ra điểm số.

1—Không thấy có gì bất thường. Bạn nên tiếp tục sàng lọc thường quy.

2— Các tình trạng lành tính, chẳng hạn như u nang, được nhìn thấy. Bạn nên tiếp tục sàng lọc thường quy.

3—Có thứ gì đó được nhìn thấy có thể không phải là ung thư. Nên chụp nhũ ảnh lại trong vòng 6 tháng.

4—Có thứ gì đó nghi ngờ là ung thư. Bạn có thể cần phải sinh thiết .

5—Có thứ gì đó được nhìn thấy gợi ý rất nhiều đến ung thư. Bạn sẽ cần phải sinh thiết.

Kết quả chụp nhũ ảnh có đề cập đến mật độ vú. Đây là gì?

Mô xơ và mỡ tạo nên hình dạng của vú. Khi vú dày đặc, chúng có nhiều mô xơ hơn và ít mỡ hơn. Mật độ vú  là một phát hiện bình thường và phổ biến trên chụp nhũ ảnh, nhưng mật độ vú có thể khiến bác sĩ X quang khó phát hiện ung thư hơn. Nếu báo cáo của bạn cho biết bạn có vú dày đặc, bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác có thể thảo luận về các xét nghiệm sàng lọc khác ngoài chụp nhũ ảnh.

Nguy cơ mắc ung thư vú trung bình có nghĩa là gì?

Một phụ nữ có thể có nguy cơ cao mắc ung thư vú nếu cô ấy có một số yếu tố nguy cơ nhất định. Các yếu tố nguy cơ này bao gồm tiền sử gia đình mắc ung thư vú, ung thư buồng trứng hoặc các loại ung thư di truyền khác; đột biến BRCA1 và BRCA2; xạ trị ngực khi còn trẻ; và tiền sử kết quả sinh thiết vú có nguy cơ cao. Phụ nữ không có các yếu tố nguy cơ này có nguy cơ trung bình.

Khi nào tôi nên bắt đầu chụp nhũ ảnh tầm soát?

Đối với phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú trung bình, chụp nhũ ảnh tầm soát được khuyến cáo thực hiện 1–2 năm một lần bắt đầu từ độ tuổi 40. Nếu bạn chưa bắt đầu tầm soát ở độ tuổi 40, bạn nên bắt đầu chụp nhũ ảnh chậm nhất là ở độ tuổi 50. Việc tầm soát nên tiếp tục cho đến ít nhất là 75 tuổi.

Chụp nhũ ảnh tầm soát có chính xác không?

Giống như các xét nghiệm sàng lọc khác, chụp nhũ ảnh không hoàn hảo. Chụp nhũ ảnh có thể bỏ sót ung thư ngay cả khi nó hiện diện. Nếu kết quả không cho thấy ung thư nhưng thực tế bạn bị ung thư, thì đó được gọi là kết quả âm tính giả. Kết quả âm tính giả có thể dẫn đến sự chậm trễ trong điều trị.

Chụp nhũ ảnh cũng có thể cho thấy thứ gì đó được cho là ung thư, nhưng khi đọc kết quả xét nghiệm theo dõi, chúng cho thấy bạn không bị ung thư. Đây được gọi là kết quả dương tính giả. Xét nghiệm theo dõi có thể bất tiện và khó chịu, và có thể gây lo lắng.

Khám vú lâm sàng được thực hiện như thế nào?

Bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác có thể kiểm tra ngực của bạn trong các lần kiểm tra sức khỏe định kỳ. Đây được gọi là khám ngực lâm sàng. Khám có thể được thực hiện khi bạn nằm hoặc ngồi. Kiểm tra ngực để xem có bất kỳ thay đổi nào về kích thước hoặc hình dạng, nếp nhăn, vết lõm hoặc mẩn đỏ trên da không. Bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác có thể sờ để tìm những thay đổi ở mỗi bên ngực và dưới mỗi cánh tay.

Tôi nên khám vú lâm sàng bao lâu một lần?

Đối với những phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú trung bình và không có triệu chứng, những điều sau đây được đề xuất:

• Khám vú lâm sàng 1–3 năm một lần cho phụ nữ từ 25–39 tuổi
• Khám lâm sàng vú hàng năm cho phụ nữ từ 40 tuổi trở lên

Nhận thức về ngực là gì?

Nhận thức về ngực tập trung vào việc nhận biết thế nào là bình thường đối với ngực của bạn để bạn có thể biết nếu có thay đổi, ngay cả những thay đổi nhỏ, và báo cho bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe khác.

Tại sao việc tự nhận thức về ngực lại quan trọng?

Ung thư vú thường được phát hiện bởi chính phụ nữ. Điều này xảy ra ở gần một nửa số trường hợp ung thư vú ở phụ nữ từ 50 tuổi trở lên. Ở phụ nữ dưới 50 tuổi, hơn 70% trường hợp ung thư vú được phát hiện bởi chính phụ nữ.

Bạn có thể trao đổi với bác sĩ về chụp nhũ ảnh và khám vú như thế nào?

Nếu bạn đã 40 tuổi trở lên, bạn có thể bắt đầu bằng những câu hỏi sau:

• Nguy cơ mắc ung thư vú của tôi là bao nhiêu?
• Khi nào tôi nên bắt đầu chụp nhũ ảnh thường xuyên?
• Tôi nên tiếp tục kiểm tra thường xuyên như thế nào?

Bạn có thể hỏi những câu hỏi cụ thể hơn dựa trên độ tuổi của mình. Nếu bạn ở độ tuổi 40–49:

• Ưu và nhược điểm của việc chụp nhũ ảnh trước 50 tuổi là gì?

Nếu bạn từ 50 đến 75 tuổi:

• Ưu và nhược điểm của việc chụp nhũ ảnh 2 năm một lần thay vì hàng năm là gì?

Nếu bạn trên 75 tuổi:

• Tôi có cần phải tiếp tục chụp nhũ ảnh không?

Bạn sẽ được bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe tư vấn về mong muốn của bạn và thống nhất về thời điểm và tần suất chụp nhũ ảnh.

Qua những thông tin chi tiết được cung cấp trong bài viết, chúng ta có thể thấy rõ vai trò quan trọng của việc tầm soát ung thư vú bằng chụp nhũ ảnh trong việc phát hiện sớm và điều trị hiệu quả bệnh ung thư vú. Những câu hỏi và thắc mắc thường gặp đã được bác sĩ Trần Anh Tài giải đáp một cách chi tiết, giúp người đọc hiểu rõ hơn về quy trình, ý nghĩa, và tầm quan trọng của chụp nhũ ảnh.

Việc tự nhận thức về ngực và trao đổi thường xuyên với bác sĩ chuyên khoa cũng được nhấn mạnh, nhằm đảm bảo sức khỏe tối ưu và phát hiện kịp thời những bất thường. Dù cho bất kỳ ai, việc hiểu rõ và thực hiện đúng các biện pháp tầm soát này đều là một phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân. Hãy luôn duy trì thói quen tầm soát và tham khảo ý kiến chuyên gia để có được những quyết định sáng suốt nhất cho sức khỏe của bạn.

Tham khảo: Phòng ngừa, phát hiện sớm Ung thư vú