Bệnh tay chân miệng ở trẻ em, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Hiện nay, chưa có vaccine phòng bệnh tay chân miệng, do đó, bố mẹ cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của con mình.
Tổng quan về bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do các virus đường ruột gây ra, phổ biến nhất là virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71). Trong đó, các ca mắc do EV71 thường tiến triển nhanh, nặng và có nguy cơ biến chứng cao, thậm chí có thể gây tử vong. Ngoài ra, bệnh còn có thể do các chủng virus nhóm A khác như Coxsackie A4 – A7, A9, A10 hoặc nhóm B như Coxsackie B1 – B3, B5 gây ra.
Ban đầu, bệnh tay chân miệng thường khởi phát với các triệu chứng phổ biến như sốt, đau họng, khó nuốt, mệt mỏi và buồn nôn. Sau đó, trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng điển hình hơn như phát ban đỏ trên da, tập trung chủ yếu ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, chân và vùng mông.
Thông thường, bệnh tay chân miệng ở mức độ nhẹ có thể được chữa khỏi hoàn toàn thông qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn hoặc chăm sóc không đúng cách, bệnh có thể trở nặng và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm cơ tim và phù phổi cấp.
Bệnh chủ yếu lây truyền từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết từ các nốt ban, hoặc giọt bắn chứa virus khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Nghiên cứu cho thấy virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng tồn tại lâu trong môi trường bên ngoài, do đó trẻ khỏe mạnh có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc với các vật dụng hoặc bề mặt có chứa virus.
Độ tuổi nào thường mắc bệnh tay chân miệng?
Bất kỳ ai chưa từng mắc bệnh tay chân miệng đều có nguy cơ nhiễm bệnh, nhưng không phải ai bị nhiễm cũng biểu hiện triệu chứng.
Bệnh tay chân miệng chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 10 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, và thậm chí phổ biến hơn ở trẻ dưới 3 tuổi. Đáng lưu ý, trẻ càng nhỏ thì nguy cơ biến chứng nghiêm trọng càng cao.
Trẻ em thường mắc bệnh tay chân miệng vì cơ thể chúng có ít kháng thể hơn và khả năng miễn dịch kém hơn khi tiếp xúc với virus gây bệnh. Mặc dù hầu hết người lớn đã có miễn dịch, vẫn có trường hợp bệnh xảy ra ở thanh thiếu niên và người lớn.
Bệnh tay chân miệng thường bùng phát vào thời điểm nào trong năm?
Bệnh tay chân miệng có thể xuất hiện suốt cả năm, nhưng thường bùng phát mạnh và có nguy cơ trở thành dịch bệnh cao nhất trong khoảng từ tháng 2 đến tháng 4 và từ tháng 9 đến tháng 12. Đây là bệnh do virus gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa. Do đó, bệnh rất dễ lây lan trong môi trường vệ sinh kém, đặc biệt ở những nơi tập trung nhiều trẻ em như trường học, nhà trẻ. Vệ sinh không đảm bảo càng làm tăng nguy cơ lây lan nhanh chóng của bệnh tay chân miệng, khiến việc kiểm soát và phòng ngừa tay chân miệng trở nên khó khăn hơn.
Những ai dễ mắc bệnh tay chân miệng?
Bệnh tay chân miệng có thể ảnh hưởng đến cả người lớn và trẻ em. Đáng chú ý, người đã từng mắc bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm cao vì bệnh có thể do nhiều chủng virus khác nhau gây ra.
Phần lớn các trường hợp mắc bệnh xảy ra ở trẻ em dưới 10 tuổi, đặc biệt phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh tay chân miệng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng và để lại nhiều hệ lụy nặng nề, thậm chí gây tử vong cao ở trẻ dưới 3 tuổi. Theo thống kê của Cục Y tế Dự phòng, tỷ lệ tử vong do tay chân miệng ở trẻ dưới 3 tuổi chiếm từ 75% đến 86% tổng số ca tử vong do bệnh này ở trẻ em.
6 cách phòng bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ
Hiện tại, bệnh tay chân miệng ở trẻ em vẫn chưa có thuốc đặc trị và vaccine phòng ngừa. Vì vậy, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh tay chân miệng là vô cùng quan trọng để ngăn chặn bệnh và bảo vệ sức khỏe của trẻ. Điều này giúp đảm bảo an toàn và duy trì tình trạng khỏe mạnh cho trẻ em. Dưới đây là 6 cách phòng bệnh tay chân miệng cho trẻ được Bộ Y Tế khuyên dùng:
Rửa tay và chân sạch sẽ bằng xà phòng
Trẻ em nên hình thành thói quen rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn đúng cách để phòng chống bệnh tay chân miệng. Những thời điểm quan trọng để rửa tay kỹ lưỡng bao gồm:
- Trước khi ăn;
- Sau khi đi vệ sinh;
- Sau khi ho, hắt hơi, hoặc xì mũi.
Ngoài ra, khi chăm sóc và thay tã cho trẻ, cha mẹ cũng cần rửa tay cẩn thận bằng xà phòng khử khuẩn để đảm bảo vệ sinh tốt nhất.
Duy trì thói quen vệ sinh ăn uống sạch sẽ
Để phòng chống tay chân miệng cho trẻ và bảo vệ sức khỏe toàn diện, mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Ngoài việc thường xuyên rửa tay trước khi chuẩn bị thức ăn và giữ các dụng cụ nấu ăn sạch sẽ và được khử trùng đúng cách, mẹ cũng nên lựa chọn thực phẩm sạch và có nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời, hãy đảm bảo rằng trẻ ăn thức ăn đã được nấu chín và uống nước sôi, không ăn bằng tay bẩn, mút tay hay để người khác mớm cơm cho trẻ.
Vệ sinh đồ chơi và các dụng cụ sử dụng
Các đồ chơi của trẻ, đặc biệt là những đồ chơi được sử dụng chung, nên được vệ sinh và khử trùng hàng ngày hoặc sau mỗi lần chơi. Cha mẹ nên rửa đồ chơi bằng nước và xà phòng, sau đó khử trùng bằng các dung dịch tẩy rửa chuyên dụng. Sau khi rửa, hãy tráng lại bằng nước và lau khô bằng khăn sạch. Đối với những đồ chơi không thể rửa bằng nước, nên sử dụng cồn khử khuẩn để lau sạch các góc, khe hở, và những chỗ bị nứt.
Tránh để trẻ tiếp xúc với người đang bị bệnh
Bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan rất nhanh, vì vậy, cha mẹ nên tránh để trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc có dấu hiệu bệnh.
Hơn nữa, cha mẹ cũng nên hạn chế việc trẻ chạm tay lên mắt, mũi hoặc miệng, vì virus có thể tồn tại trên tay và gây bệnh khi trẻ thực hiện những hành động này. Để phòng ngừa tay chân miệng cho trẻ, tốt nhất là không để trẻ chạm tay vào những khu vực này, đặc biệt là khi tay chưa được rửa sạch.
Sử dụng nhà vệ sinh đảm bảo sạch sẽ
Virus gây bệnh tay chân miệng có thể tồn tại lâu dài trong môi trường bên ngoài. Vì vậy, việc khử trùng và dọn dẹp không gian sống sạch sẽ là biện pháp phòng ngừa rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh tay chân miệng mà còn giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác ở trẻ. Cha mẹ nên thường xuyên khử trùng các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ăn, ghế, để hạn chế sự lây lan của bệnh tay chân miệng.
Thăm khám tại cơ sở y tế nếu xuất hiện các triệu chứng bệnh
Khi chăm sóc trẻ tại nhà, cha mẹ nên quan sát kỹ lưỡng các triệu chứng của trẻ để phát hiện sớm bệnh. Nếu trẻ xuất hiện các dấu hiệu như sốt cao, mệt mỏi, hay trạng thái li bì, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được thăm khám kịp thời.
Những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ bị bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em thường có diễn biến nhẹ và có thể được điều trị hiệu quả tại nhà trong khoảng 7-10 ngày. Tuy nhiên, khi chăm sóc trẻ mắc bệnh, cha mẹ cần chú ý những điểm sau:
- Cho trẻ uống thuốc giảm đau và hạ sốt theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
- Đảm bảo vệ sinh không gian sống, bao gồm phòng ngủ, sàn nhà, tường, đồ chơi và các dụng cụ học tập bằng cách thường xuyên dọn dẹp và khử khuẩn.
- Vệ sinh cá nhân cho trẻ hàng ngày.
- Đảm bảo trẻ rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Cha mẹ cũng cần rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với trẻ mắc bệnh.
- Giặt riêng quần áo và khăn mặt của trẻ bệnh, ngâm trong nước sôi hoặc dung dịch cloramin B.
- Cung cấp cho trẻ các vật dụng cá nhân riêng biệt như chén, muỗng, ly, cốc.
- Cho trẻ ăn thức ăn mềm dễ tiêu hóa.
- Vứt bỏ khăn giấy sau khi trẻ hắt hơi và tã lót đã sử dụng đúng cách.
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người khác để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.
Trên đây là những thông tin quan trọng và thiết thực về cách phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ nhỏ. Bệnh tay chân miệng không chỉ có khả năng lây lan nhanh chóng mà còn có nguy cơ tái nhiễm nhiều lần. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt chú trọng đến việc thực hiện các hướng dẫn phòng bệnh tay chân miệng và không nên chủ quan, ngay cả khi trẻ đã từng mắc bệnh này. Việc bảo vệ sức khỏe của trẻ không chỉ phụ thuộc vào việc phát hiện sớm các triệu chứng mà còn vào việc duy trì thói quen vệ sinh tốt và chăm sóc đúng cách. Hãy luôn cập nhật thông tin và tuân theo các hướng dẫn y tế để đảm bảo sức khỏe và an toàn cho trẻ.