Bài viết này được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Kim Dung, Hiện là Phó Trưởng Khoa Cấp Cứu  Bệnh viện Phụ sản MêKông. Bác sĩ Nguyễn Kim Dung có 25 năm kinh nghiệm chuyên môn.

Táo bón, một tình trạng không mấy xa lạ nhưng lại là nỗi ám ảnh của nhiều người, khiến cho việc đại tiện trở nên vô cùng khó khăn. Đối mặt với táo bón, nhiều người phải chịu đựng những giờ phút khó chịu trên bồn cầu mà vẫn không thể đi ngoài được. Chính vì vậy, mong muốn tìm ra cách giải quyết bệnh táo bón một cách nhanh chóng trở thành nhu cầu cấp thiết. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn những phương pháp hiệu quả để giúp bạn vượt qua tình trạng khó chịu này.

Bệnh táo bón là gì?

Bệnh táo bón là một tình trạng tiêu hóa phổ biến, được xác định khi tần suất đi đại tiện giảm xuống dưới ba lần mỗi tuần. Khi mắc phải tình trạng này, phân thường trở nên cứng hơn, khó tống xuất ra ngoài, gây ra sự đau đớn và khó chịu. Điều này có thể khiến cho quá trình đại tiện trở nên căng thẳng và kéo dài hơn bình thường.

Ngoài ra, bệnh táo bón còn có thể kèm theo các triệu chứng như căng tức bụng, cảm giác nặng nề hoặc đầy hơi, làm cho người bệnh cảm thấy không thoải mái trong suốt cả ngày. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến táo bón là gì?

Các nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng táo bón bao gồm:

• Không ăn uống đầy đủ chất xơ
• Không uống đủ nước
• Tác dụng không mong muốn của thuốc bệnh nhân sử dụng
• Thay đổi thói quen sinh hoạt hằng ngày (như khi đi du lịch…)

Trong thai kỳ, việc gia tăng nồng độ của hormone làm giảm nhu động của hệ tiêu hóa, dẫn đến nguy cơ mắc táo bón.

Chất xơ là gì? Tầm quan trọng của chất xơ trong bữa ăn như thế nào?

Chất xơ được tìm thấy trong các loại rau, các thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Đó là một phần mà cơ thể không thể tiêu hóa được, hầu như không bị thay đổi khi đi qua hệ tiêu hóa con người. Mặc dù không thể tiêu hóa chất xơ, nhưng ăn đủ chất được cho là rất quan trọng đối với sức khỏe đường ruột của bạn. Điều này một phần là do chất xơ làm tăng kích thước của phân và làm cho chúng mềm hơn. Phân lớn hơn, mềm hơn giúp bạn đi ngoài đều đặn, vì chúng di chuyển nhanh hơn qua ruột và dễ dàng đi ngoài hơn. Một chế độ ăn giàu chất xơ cũng có thể giúp giảm mức cholesterol và giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh.

Các hướng dẫn hiện tại khuyên phụ nữ nên ăn 25 gram chất xơ mỗi ngày.

Những loại thức ăn nào giàu chất xơ?

Chất xơ là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống lành mạnh, và nó có thể được cung cấp từ nhiều nguồn khác nhau. Các nguồn giàu chất xơ bao gồm trái cây, rau củ, đậu, ngũ cốc nguyên hạt và cám. Trái cây như táo, lê, cam, và quả mọng không chỉ cung cấp chất xơ mà còn giàu vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Rau củ như bông cải xanh, cà rốt, và rau xanh lá đậm cũng là những nguồn chất xơ dồi dào, đồng thời giúp tăng cường sức khỏe tiêu hóa.

Đậu và các loại cây họ đậu như đậu lăng, đậu xanh, đậu nành không chỉ cung cấp chất xơ mà còn là nguồn protein thực vật tuyệt vời, giúp bạn duy trì cảm giác no lâu hơn. Ngũ cốc nguyên hạt, một nguồn cung cấp chất xơ thiết yếu, bao gồm các loại thực phẩm như bột yến mạch, gạo lứt, lúa mạch, và ngô (bao gồm cả bỏng ngô). Những loại ngũ cốc này không chỉ giàu chất xơ mà còn chứa nhiều vitamin nhóm B, khoáng chất, và chất chống oxy hóa, góp phần vào việc duy trì sức khỏe tim mạch và hệ tiêu hóa.

Cám, lớp phủ bên ngoài của các loại ngũ cốc như ngô và lúa mì, cũng là một nguồn chất xơ quan trọng. Cám thường được sử dụng như một thành phần bổ sung trong ngũ cốc tổng hợp, bánh mì nguyên hạt, và các loại thực phẩm khác. Ngoài việc tăng cường lượng chất xơ trong khẩu phần ăn, cám còn giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, ổn định đường huyết, và hỗ trợ trong việc kiểm soát cân nặng. Việc tích hợp các nguồn chất xơ này vào chế độ ăn uống hàng ngày không chỉ giúp phòng ngừa táo bón mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác, bao gồm việc giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, và ung thư đại tràng.

Biện pháp chữa trị bệnh táo bón là gì?

Nếu tình trạng táo bón kéo dài và không có dấu hiệu cải thiện sau khi bạn đã áp dụng các biện pháp tự nhiên như điều chỉnh chế độ ăn uống, tăng cường lượng chất xơ và uống nhiều nước, bác sĩ có thể xem xét việc chỉ định cho bạn sử dụng thuốc nhuận tràng. Thuốc nhuận tràng là một giải pháp y khoa phổ biến nhằm hỗ trợ quá trình đi đại tiện, giúp làm mềm phân và kích thích nhu động ruột, từ đó giảm bớt khó khăn khi đi ngoài.

Có nhiều loại thuốc nhuận tràng khác nhau trên thị trường, mỗi loại hoạt động theo cơ chế riêng. Ví dụ, có những loại thuốc nhuận tràng giúp giữ nước trong ruột, từ đó làm mềm phân và giúp phân dễ dàng di chuyển qua đường tiêu hóa. Các loại khác có thể hoạt động bằng cách kích thích các cơ trong thành ruột, thúc đẩy quá trình nhu động ruột tự nhiên. Một số thuốc nhuận tràng còn có tác dụng tăng cường khối lượng phân, làm cho phân dễ dàng được tống ra ngoài hơn.

Tác dụng của thuốc nhuận tràng là gì?

Thuốc nhuận tràng có nhiều cơ chế tác động khác nhau:

• Tăng hấp thụ nước và tăng kích thước khối phân do làm tăng độ ẩm trong phân và làm cho phân dễ dàng thải ra ngoài hơn (đây được cho là thuốc nhuận tràng an toàn nhất).
• Làm mềm phân bằng cách thêm hàm lượng chất lỏng vào đó.
• Có các hóa chất kích thích để tăng nhu động ruột, giúp di chuyển phân qua ruột.

Thuốc nhuận tràng, đặc biệt là thuốc kích thích, được khuyến cáo sử dụng thận trọng. Bạn nên ngừng sử dụng các sản phẩm này khi nhu động ruột của bạn trở nên bình thường trở lại. Lạm dụng chất kích thích có thể khiến hoạt động của ruột bị phụ thuộc vào chúng.

Táo bón có thể phòng ngừa như thế nào?

Bạn có thể phòng ngừa bệnh táo bón bằng cách:

• Bổ sung đủ nước
• Ăn ít nhất 25 gram chất xơ mỗi ngày
• Tập luyện thể dục thể thao
• Không nên nhịn đi đại tiện

Bệnh táo bón không chỉ gây ra những phiền toái trong cuộc sống hàng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, bằng cách duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đủ chất xơ, uống nhiều nước và thường xuyên vận động, bạn hoàn toàn có thể ngăn ngừa và kiểm soát tình trạng này một cách hiệu quả. Hãy nhớ rằng, việc chăm sóc sức khỏe tiêu hóa là chìa khóa để bạn luôn cảm thấy thoải mái và năng động mỗi ngày.