Tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì? 7 loại thực phẩm mà bà bầu nên tránh

Trong thời kỳ mang thai, chế độ dinh dưỡng đóng một vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe của cả mẹ và bé. Điều này đặc biệt đúng với những thai phụ được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ, một tình trạng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Một câu hỏi thường xuyên được đặt ra và thu hút sự quan tâm của nhiều bà bầu là: “tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì?“ Việc hiểu rõ về những thực phẩm cần kiêng sẽ giúp các mẹ bầu có chế độ ăn uống hợp lý, từ đó giảm thiểu rủi ro và duy trì sức khỏe tốt trong suốt thai kỳ.

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ là một tình trạng mà nhiều phụ nữ có thể gặp phải trong thời gian mang thai, đặc biệt là trong khoảng thời gian từ tuần 24 đến tuần 28. Khi mang thai, cơ thể của người mẹ phải sản xuất một lượng hormone lớn hơn để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi, điều này có thể dẫn đến sự tăng cao trong lượng đường trong máu. Nếu cơ thể không thể sản xuất đủ insulin để kiểm soát mức đường huyết, thì tiểu đường thai kỳ sẽ phát triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.

Dù rằng tiểu đường thai kỳ thường sẽ giảm hoặc biến mất sau khi sinh, nhưng việc không quản lý tốt lượng đường huyết trong thời gian mang thai có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như tiền sản giật, sinh non, hoặc tăng cân quá mức cho thai nhi. Để kiểm soát tình trạng này, việc duy trì một chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục đều đặn là rất cần thiết. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên dùng insulin để điều trị, giúp thai phụ kiểm soát tốt hơn mức đường huyết và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé trong suốt quá trình mang thai.

Những biến chứng nguy hiểm của tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ có thể mang lại nhiều hệ lụy nghiêm trọng không chỉ cho sức khỏe của người mẹ mà còn cho sự phát triển của thai nhi. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra:

Thai nhi phát triển quá lớn: Khi lượng đường huyết của mẹ tăng cao, thai nhi có thể phát triển vượt mức so với bình thường, dẫn đến tình trạng gọi là bàng thai lớn (macrosomia). Điều này có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong quá trình sinh nở, chẳng hạn như vai của thai nhi bị kẹt khi sinh thường, từ đó làm tăng nguy cơ băng huyết sau sinh cho sản phụ.

Sinh mổ: Những phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ có khả năng cao phải sinh mổ do thai nhi quá lớn hoặc có các biến chứng trong quá trình sinh. Điều này không chỉ làm tăng nguy cơ cho sức khỏe của thai phụ mà còn khiến thời gian hồi phục sau sinh kéo dài hơn, gây khó khăn cho việc chăm sóc bản thân và em bé.

Tăng huyết áp: Phụ nữ mang thai mắc tiểu đường thai kỳ thường dễ bị tăng huyết áp, điều này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như tiền sản giật, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và thai nhi, cũng như gây chậm phát triển trong tử cung cho bé.

Hạ đường huyết: Sau khi sinh, lượng đường huyết của thai nhi có thể không ổn định, dẫn đến nguy cơ hạ đường huyết. Điều này có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Ảnh hưởng lâu dài: Phụ nữ có tiền sử tiểu đường thai kỳ thường có nguy cơ tái phát trong các lần mang thai sau. Họ cũng dễ gặp phải vấn đề béo phì sau sinh nếu không duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thường xuyên.

Sảy thai và thai lưu: Đáng lo ngại hơn, những phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ có nguy cơ cao hơn trong việc sảy thai tự nhiên hoặc thai lưu, điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn để lại những tổn thương tâm lý lớn cho họ.

Việc nhận thức và kiểm soát tốt tiểu đường thai kỳ là rất quan trọng để giảm thiểu những biến chứng này, giúp đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh cho cả mẹ và bé.

Tiểu đường thai kỳ kiêng ăn gì?

Khi một người phụ nữ mang thai được chẩn đoán mắc tiểu đường thai kỳ, việc điều chỉnh chế độ ăn uống trở thành điều cần thiết để kiểm soát lượng đường trong máu. Việc tránh những thực phẩm có khả năng làm tăng đường huyết không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe của mẹ mà còn đảm bảo sự phát triển an toàn cho thai nhi.

Tránh thực phẩm có nhiều đường

Thực phẩm chứa nhiều đường, đặc biệt là loại đường tinh chế và chế biến sẵn, có thể làm tăng nhanh chóng lượng đường trong máu. Do đó, phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ nên hạn chế tiêu thụ các loại đồ ngọt trong chế độ ăn hàng ngày. Những thực phẩm có nhiều đường cần tránh bao gồm:

• Bánh kẹo ngọt: Các loại bánh, kẹo có chứa nhiều đường tinh luyện dễ dàng làm tăng lượng đường trong máu.
• Nước ngọt: Đồ uống có ga, nước ngọt có đường là những nguồn cung cấp đường vô cùng lớn mà mẹ bầu nên tránh.
• Nước ép trái cây có thêm đường: Dù là trái cây tươi, nhưng khi được chế biến thành nước ép có thêm đường, chúng có thể trở thành một nguồn đường bổ sung không mong muốn.
• Thực phẩm nướng: Các loại bánh rán, bánh ngọt thường chứa nhiều đường và chất béo không tốt cho sức khỏe.
• Sữa và trái cây: Mặc dù chúng chứa đường tự nhiên, nhưng mẹ bầu cũng cần phải kiểm soát lượng tiêu thụ để đảm bảo không làm tăng đường huyết.

Tránh thực phẩm chứa carbohydrate tinh chế

Nhiều thực phẩm có vẻ không chứa nhiều đường nhưng lại chứa carbohydrate tinh chế có thể gây tăng đường huyết. Những thực phẩm này bao gồm thức ăn nhanh, đồ ăn chiên xào, đồ uống có cồn, và các loại thực phẩm chế biến sẵn. Mẹ bầu nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm này để duy trì mức đường huyết ổn định.

Cắt giảm chất béo bão hòa

Chế độ ăn cho bà bầu mắc tiểu đường thai kỳ cũng nên hạn chế chất béo bão hòa. Thay vào đó, mẹ nên chọn sử dụng các loại chất béo không bão hòa như dầu ô liu hoặc dầu hướng dương để chế biến thức ăn và trộn salad. Việc chế biến thực phẩm bằng cách hấp, luộc, hoặc nướng thay vì chiên xào cũng là một cách giúp duy trì sức khỏe tốt. Mẹ có thể chọn các loại hạt như hạnh nhân hoặc óc chó làm đồ ăn nhẹ thay cho sô cô la sữa, và thay thế thịt đỏ bằng cá, đặc biệt là cá hồi, để có lợi cho sức khỏe của thai nhi.

Hạn chế thực phẩm chứa nhiều tinh bột

Nhiều thực phẩm hàng ngày như bánh mì trắng, cơm trắng, mì, phở, bún thường chứa hàm lượng tinh bột cao, dễ dàng làm tăng lượng đường trong máu. Các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ bị tiểu đường thai kỳ không nên tiêu thụ quá nhiều tinh bột trong mỗi bữa ăn. Một cách lý tưởng là chia khẩu phần ăn thành bốn phần: một phần tinh bột, một phần đạm và hai phần rau củ, với lượng tinh bột cho mỗi phần chỉ khoảng 1/2 chén đến 2/3 chén cơm.

Những thực phẩm cần kiêng khác

Ngoài ra, phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ cần tránh một số thực phẩm khác như da và nội tạng động vật, vì chúng chứa nhiều chất béo có thể gây tích tụ mỡ thừa và khó khăn trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Về sữa, các sản phẩm có chất béo cao có thể làm giảm khả năng kháng insulin, gây bất lợi cho sức khỏe. Thay vào đó, có thể chọn sữa ít béo hoặc không đường để giảm thiểu nguy cơ tăng đường huyết.

Việc tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát tốt tiểu đường thai kỳ và góp phần vào sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Xem thêm: Thức ăn cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ

Mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?

Khi mang thai và mắc tiểu đường thai kỳ, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý là rất quan trọng. Tuy nhiên, không có một chế độ ăn uống duy nhất nào phù hợp cho tất cả các mẹ bầu. Để biết được chế độ ăn của mình có đáp ứng đúng nhu cầu dinh dưỡng và kiểm soát lượng carbohydrate hay không, mẹ bầu nên chú ý theo dõi phản ứng của cơ thể và mức đường huyết sau mỗi bữa ăn.

Việc theo dõi thường xuyên giúp mẹ nhận biết các loại thực phẩm nào có thể làm tăng lượng đường huyết và điều chỉnh khẩu phần ăn một cách hợp lý. Dưới đây là một số nhóm thực phẩm mẹ bầu nên tập trung vào:

 Chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp (GI)

Thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp là những lựa chọn thông minh cho phụ nữ mắc tiểu đường thai kỳ. Các thực phẩm này thường giàu chất xơ và giúp kiểm soát lượng đường trong máu một cách hiệu quả. Khi ăn những thực phẩm có GI thấp, lượng glucose sẽ được giải phóng từ từ vào máu, tránh tình trạng tăng đột ngột.

• Thực phẩm có chỉ số GI thấp (< 56): Đây là nhóm thực phẩm lý tưởng cho mẹ bầu, bao gồm hầu hết các loại rau có lượng carbohydrate thấp, các loại đậu như đậu đỏ, đậu nành, đậu hà lan, và các loại trái cây tươi như táo, cam, lê, và kiwi. Ngoài ra, sữa và các chế phẩm từ sữa, mì nguyên hạt, yến mạch, bắp, khoai môn và gạo lứt cũng thuộc nhóm này.
• Thực phẩm có GI trung bình (56 – 69): Những thực phẩm như nước cam, cháo gạo, và khoai tây nấu chín thuộc nhóm này sẽ làm tăng đường huyết với tốc độ vừa phải, mẹ bầu có thể cân nhắc thêm vào chế độ ăn nhưng nên kiểm soát lượng tiêu thụ.
• Thực phẩm có GI cao (> 70): Các loại thực phẩm như xôi nếp, khoai tây, khoai lang và bánh mì có khả năng làm tăng nhanh chóng lượng đường huyết và nên được hạn chế.

Mặc dù việc lựa chọn thực phẩm với chỉ số GI thấp là rất quan trọng, nhưng điều này không có nghĩa là mẹ bầu hoàn toàn không thể thưởng thức thực phẩm có GI cao. Kết hợp các thực phẩm có GI cao với những thực phẩm có GI thấp sẽ giúp giảm tốc độ glucose vào máu, hỗ trợ việc kiểm soát lượng đường huyết hiệu quả hơn.

Tăng cường thực phẩm giàu protein lành mạnh

Protein là một phần thiết yếu trong chế độ ăn của mẹ bầu, đặc biệt là những người mắc tiểu đường thai kỳ. Mẹ nên tập trung vào việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa protein nạc và lành mạnh như:

• Các loại đậu: Chứa nhiều chất xơ và protein, rất tốt cho sức khỏe.
• Cá: Cá hồi, cá mòi và cá ngừ không chỉ giàu protein mà còn chứa axit béo omega-3, có lợi cho sự phát triển của thai nhi.
• Thịt đỏ: Các loại thịt nạc như thịt bò và thịt gia cầm cũng là nguồn protein tốt cho bà bầu.
• Các loại hạt: Hạnh nhân, óc chó, lạc, hạt điều và mắc ca đều giàu protein và chất béo không bão hòa, là sự lựa chọn tuyệt vời cho các bữa ăn nhẹ.

Lựa chọn chất béo không bão hòa

Chất béo không bão hòa là thành phần quan trọng trong chế độ ăn uống của mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ. Những thực phẩm giàu chất béo không bão hòa không chỉ hỗ trợ sức khỏe mà còn giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Mẹ bầu có thể sử dụng các loại thực phẩm sau:

• Dầu ô liu và dầu lạc: Làm gia vị cho các món ăn và trộn salad.
• Trái bơ: Là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh, vừa ngon miệng lại tốt cho sức khỏe.
• Hầu hết các loại hạt: Đều chứa chất béo không bão hòa tốt cho sức khỏe.
• Cá hồi, cá mòi, cá ngừ: Không chỉ giàu protein mà còn chứa nhiều omega-3, tốt cho sự phát triển của não bộ thai nhi.
• Hạt chia: Là một lựa chọn bổ sung giàu chất xơ và omega-3.

Việc chọn lựa và kết hợp những thực phẩm này sẽ giúp mẹ bầu duy trì sức khỏe tốt trong suốt thai kỳ, đồng thời kiểm soát tình trạng tiểu đường thai kỳ một cách hiệu quả. Chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng không chỉ có lợi cho sức khỏe của mẹ mà còn hỗ trợ sự phát triển của thai nhi một cách an toàn và hiệu quả.

Khi đối mặt với tiểu đường thai kỳ, việc lập kế hoạch chế độ ăn uống một cách tỉ mỉ là vô cùng cần thiết. Các sản phụ nên chú ý đến từng nhóm thực phẩm và kiểm tra cẩn thận nhãn dinh dưỡng trên mỗi sản phẩm trước khi đưa vào thực đơn. Việc tính toán và điều chỉnh các chỉ số dinh dưỡng không chỉ giúp kiểm soát mức đường huyết mà còn góp phần duy trì sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi trong suốt thời gian mang thai. Bằng cách này, mẹ bầu có thể xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ và an toàn cho sự phát triển của bé.

Để tìm hiểu thêm về dịch vụ Thai sản trọn gói cũng như các chương trình khuyến mãi trong tháng tại Bệnh viện Phụ Sản Mê Kông, mẹ bầu có thể liên hệ với Tổng đài 1900.6113 để được hỗ trợ và tư vấn chi tiết.